പൊതുജനങ്ങൾക്ക് സത്യം എത്തിക്കുന്നതിനായി ജീവൻ പണയപ്പെടുത്തുകയും ജനാധിപത്യത്തിലും മനുഷ്യാവകാശങ്ങളിലും സ്വതന്ത്ര മാധ്യമത്തിന്റെ സുപ്രധാന പങ്കിനെ ഊന്നിപ്പറയുകയും ചെയ്യുന്ന മാധ്യമ വിദഗ്ധരെ ഈ ദിനം ആദരിക്കുന്നു. 1991-ൽ യുനെസ്കോയുടെ ശുപാർശയെത്തുടർന്ന്, 1993-ൽ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ പൊതുസഭയാണ് ലോക പത്രസ്വാതന്ത്ര്യ ദിനം ഔദ്യോഗികമായി സ്ഥാപിച്ചത്. 1991 മെയ് 3-ന് നമീബിയയിലെ വിൻഡ്‌ഹോക്കിൽ ആഫ്രിക്കൻ പത്രപ്രവർത്തകർ അംഗീകരിച്ച വിൻഡ്‌ഹോക്ക് പ്രഖ്യാപനത്തിന്റെ സ്മരണയ്ക്കായാണ് ഈ ദിനം. 

ജനാധിപത്യത്തിനും വികസനത്തിനും അത്യന്താപേക്ഷിതമായ സ്വതന്ത്രവും ബഹുസ്വരവുമായ മാധ്യമപ്രവർത്തനത്തിന് ഇത് ആഹ്വാനം ചെയ്തു. അതിനുശേഷം, മെയ് 3 ആഗോളതലത്തിൽ പത്രസ്വാതന്ത്ര്യം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മാധ്യമ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുന്നതിനുമായി ആചരിച്ചുവരുന്നു. ജനാധിപത്യത്തിൽ സ്വതന്ത്ര മാധ്യമങ്ങളുടെ അനിവാര്യമായ പങ്കിനെക്കുറിച്ചുള്ള നിർണായക ഓർമ്മപ്പെടുത്തലാണ് 2025 ലെ ലോക പത്രസ്വാതന്ത്ര്യ ദിനം, പ്രത്യേകിച്ചും AI പോലുള്ള പുതിയ സാങ്കേതികവിദ്യകൾ വിവരങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുന്നതിലും ഉപഭോഗത്തിലും പരിവർത്തനം വരുത്തുമ്പോൾ. പത്രസ്വാതന്ത്ര്യം സംരക്ഷിക്കാനും, പത്രപ്രവർത്തകരെ പിന്തുണയ്ക്കാനും, വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഡിജിറ്റൽ ലോകത്ത് പൊതുജനതാൽപ്പര്യം സംരക്ഷിക്കാൻ മാധ്യമങ്ങൾ തുടർന്നും പ്രവർത്തിക്കുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പാക്കാനും ഇത് എല്ലാ പങ്കാളികളോടും ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്നു. 

ആഗോള തലത്തില്‍ മാധ്യമ സ്വാതന്ത്ര്യം വിലയിരുത്തുമ്പോള്‍ ജനാധിപത്യത്തിന്‍റെ നാലാം തൂണെന്ന വിശേഷണം മാധ്യമങ്ങള്‍ക്ക് വെറും അലങ്കാരം മാത്രം. ഭരണകൂടങ്ങളുടെ കടുത്ത നിയന്ത്രണങ്ങളും സമൂഹത്തിന്‍റെ അനാവശ്യ ഇടപെടലുകളും സ്വതന്ത്ര്യ മാധ്യമ പ്രവര്‍ത്തനത്തിന് വിഘാതമാണ്. മാധ്യമ വ്യവസായ മേഖലയില്‍ നിക്ഷേപം കുറഞ്ഞതിനൊപ്പം സമൂഹമാധ്യമങ്ങളുടെ കടന്നു കയറ്റവും ഈ മേഖലയ്ക്ക് കനത്ത വെല്ലുവിളിയായി. വായനക്കാരുടെ എണ്ണം കുറഞ്ഞതും ഭാരിച്ച ചെലവും പത്രങ്ങളുടെ നിലനില്‍പ്പ് തന്നെ അപകടത്തിലാക്കി. പത്രങ്ങള്‍ ഓണ്‍ലൈന്‍ പതിപ്പിലേക്ക് മാറി. ദൃശ്യ ശ്രാവ്യ മാധ്യമങ്ങളും മാറ്റത്തിന്‍റെ പാതയിലാണ്. പരസ്യ വരുമാനം കുറയുന്നത് മേഖലയ്ക്കും തിരിച്ചടിയാണ്. 

യൂട്യൂബിന്‍റെ സ്വീകാര്യത മാധ്യമങ്ങളെ മറ്റൊരു തലത്തിലേക്ക് എത്തിച്ചു. മാധ്യമങ്ങളേയും മാധ്യമ പ്രവര്‍ത്തകരേയും പരിഹസിക്കുന്നതും ആക്രമിക്കുന്നതും കൂടിവരികയാണ്. പുരോഗമന കേരളത്തില്‍ പോലും മാപ്രയെന്ന് വിളിച്ച് ആക്ഷേപിക്കുന്നതാണ് സമകാലിക കാഴ്ച. ഇന്ത്യന്‍ ഭരണഘടനയില്‍ മാധ്യമസ്വാതന്ത്ര്യം മൗലികവകാശമായി പരാമര്‍ശിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിലും 19-ാം വകുപ്പ് ഉറപ്പുനല്‍കുന്ന അഭിപ്രായ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ പരിധിയില്‍ മാധ്യമസ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്‍പ്പെടും. 

മാധ്യമ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ തകര്‍ച്ച ജനാധിപത്യസംവിധാനത്തെ തകര്‍ച്ചയ്ക്കിടയാക്കും.ജനാധിപത്യമൂല്യങ്ങള്‍ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും സമൂഹത്തെ ജാഗരൂഗരാക്കി നിര്‍ത്തുന്നതിനും സ്വതന്ത്ര മാധ്യമപ്രവര്‍ത്തനത്തിന് നിസ്തുല പങ്കുണ്ട്. ജനങ്ങളുടെ മാത്രമല്ല നാടിന്റെ നേര്‍ക്കാഴ്ച ജനങ്ങളിലെത്തിക്കാന്‍ രാവും പകലും പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന മാധ്യമ പ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്ക് പിന്തുണ നല്‍കേണ്ടത് ജനങ്ങളുടെ കടമകൂടിയാണ്.